Buldan ve Tavas İlçelerinin bağlanmasıyla "Sancak" haline getirilen
Denizli, 1884'te Çal, 1888'de Acıpayam ilçelerinin katılımıyla Aydın'a
bağlı mutasarrıflık, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuyla da 1923’te il
olmuştur.
Denizli Adının Kökeni
Denizli’nin eski adı “Ladik” ya da “Lazik” idi. Bu kelime Laodikeia
kelimesinden gelmektedir ve Türkçe’de bir anlam ifade etmemektedir.
Yukarı Menderes Vadisinde (bugünkü Denizli şehrinin 6 km kuzeyinde)
bulunan Laodikeia şehrinin Türklere geçişi sırasında “Ladik” ismi de
miras kalmıştır. Aynı mıntıkada bulunan Khonae-Honas, Khoma-Homa,
Tabae-Tavas da bulunduğu gibi Laodikeia’da bu kaideye uygun olarak Ladik
ismini almış ve Selçuklu kayıtlarına öyle geçmiştir.
Ancak Selçuklu hakimiyeti ile birlikte şehrin bugünkü yerine taşınması
neticesinde “Ladik” adının yanında “Toğuzlu” adı da kullanılmaya
başlamıştır. “Toğuzlu” adının “Ladik” adıyla birlikte kullanılmasıyla bu
kelimelere
“Tonuzlu” ve“Tonguzlu” adları da eklenmiştir.
Ünlü Seyyah İbn-i Batuta 1333 yılında ziyaret ettiği Ladik şehrine aynı
zamanda “Donguzlu” dendiğini söylemektedir. Aşağı yukarı aynı yılları
kaydeden Mesalik Ül-Ebsar’da “Tonguzlu” ifadesini kullanmıstır. 1350
yıllarına ait bir İlhanlı vergi kaydı ise “Tonğuzlu” diye yazar. Yine
1372 tarihli bir takvimde de “Tonguzlu” yazılışı görülmektedir. Timur’un
resmi tarihçileri de “Donguzluğ” ve “Tenguzluğ” diye kayıtlar
tutmuşlardır. Bu tarihlerden sonra bu ifadelerin yerine “Tonuzlu”
ifadesinin kullanıldığını kesin olarak görmekteyiz. Nitekim erken dönem
Osmanlı tarihçilerinden Nesri ve Aşıkpaşazade eserlerinde “Tonuzlu”
imlasını kullanmışlardır.
“Tonuzlu” veya “Tunuzlu” isminin “Denizli” sekline dönüşmesi XVI.
Yüzyılın ikinci yarısına rastlar. 1510 tarihli bir Osmanlı kaydında
“Dinuzlu” kullanımına rastlamaktayız. Bu dönemde kente uğrayan gezginler
eserlerinde “Denyzely”, “Denizley”, “Denisli”, “Degnisli”, “Denizli”
adlarını kullanmışlardır.
Ancak XVI ve XVII. yüzyıllarda Laodikeia – Ladik – Lazik çizgisinin
Osmanlı Dönemindeki devamı olan “Lazikkiye” ismi de kullanılmıstır.
“Denizli” adı ancak 1675 yıllarından sonra “Lazikkiye” ile birlikte
yaygın olarak kullanılmış en nihayetinde 1700 yıllarından sonra bu
kullanım kesin şekliyle yerleşmiş ve bölgeyi günümüze kadar ifade eden
isim hüviyetini kazanmıştır.
DENİZLİ İLİ COĞRAFYA
COĞRAFİ YAPI
Konumu
Denizli, Anadolu Yarımadasının güneybatı, Ege Bölgesinin doğusunda yer
almaktadır. Ege, İç Anadolu ve Akdeniz Bölgeleri arasında bir geçit
durumundadır. Denizli ilinin, her üç bölge üzerinde de toprakları
vardır. Denizli ili 28° 30' – 29° 30' doğu meridyenleri ile 37° 12' –
38°12' kuzey paralelleri arasında yer alır. Doğudan Burdur, Afyon,
batıdan Aydın, Manisa, kuzeyden Uşak, güneyden Muğla illeri ile
komşudur.
İlin yüzölçümü 11.868 km²’dir, il Türkiye’nin yaklaşık %1,5’ini ve Ege
Bölgesinin %18,5’ini oluşturmaktadır. Merkezin denizden yüksekliği 354
metredir. Deniz yüzeyine en yakın yer 170 metre rakımla Sarayköy ilçesi,
en uzak yer ise 1350 metre rakımla Çameli ilçesidir.
Yüzey Şekilleri
İl yüzey şekilleri bakımından dalgalıdır. Alçak ve yüksek ovalar,
yaylalar ve dağlar birbirini tamamlar. İl topraklarının yaklaşık
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder