Ahi Sinan Türbesi :
Denizlide Ahinin kurucusu Ahi Sinan'a aittir. Türbe, Yeni Sanayi
Sitesinin Dere Tekke tarafına giden yol üzerindedir. İl de Dedebağı
kasabasının kurucusu Ahi Sinan'dır.
lrlıganlı Şaban Dede Türbesi:
Denizli Merkez lrlıganlı Kasabası’nda mezarlık üzerinde Tekke Mevkisinde
yüksek bir yerdedir. Yapının herhangi bir kitabesi bulunmamaktadır.
Ancak yapının yanına dikilen levhada buranın M.1097 yılında ölen Şaban
Dede'ye ait olduğu belirtilmektedir. Şaban Dede Türbesi, türbeleri konu
edinen yayımlarda mimari olarak ele alınmamıştır.Kuzeyde ve ona güneyden
bitişik iki yapıdan meydana gelir. Kuzeydeki yapı, kare planlı, prizma
gövdeli üzeri kubbelidir. Kapı iç kısmı ile pencerede ahşap atkılar
dikkati çeker. Üst örtüsü sonradan çimento harcı ile sıvanmış ve yeşile
boyanmıştır. Kare planlı olan esas türbenin gövdesi üstte sekizgene
dönüştürülmüş ve üzeri kubbe ile örtülmüştür. Kuzey cephede kesme
taşlardan yapılmış yuvarlak kemerli süslemesiz kapı açıklığı
bulunmaktadır. Kapının iki yanına devşirme malzemeden, üzerleri oyulmuş
birer sadaka taşı konulmuştur. Batı duvarının ortasında ise basit bir
pencere yerleştirilmiş ve diğer duvarları sağır yapılmıştır.
Türbenin içi kare planlı, pandantiflerle geçilen bir kubbe ile
örtülüdür. Pandantiflerin içine boşaltma çömlekleri yerleştirildiği
görülmektedir. Duvar yüzeyleri hafif içe çekilerek kubbe eteğine kadar
yükselen yuvarlak kemerler şeklinde yapılmıştır. Güney duvarına yuvarlak
kemerli iki basit dolap nişi, doğu duvarına ise bir dolap nişi
yerleştirilmiştir. Kapı yakınında iki basit sanduka bulunmaktadır.
Duvarlar beyaz badana ve yeşil boya ile boyanmıştır. Yapıda süsleme
bulunmamaktadır ve basit görünümdedir. Kare planlı, kubbeli mekanın iç
cephe ve geçiş elemanları Çal Mahmutgazi Türbesi ile benzer özellikler
taşımakta, ancak kubbede yüksek bir kasnağı bulunmasından daha geç bir
döneme 18.yy'a tarihlenebilir.
lrlıganlı Anonim Türbe:
Denizli Merkez Irlıganlı kasabasında mezarlık üzerinde Tekke Mevkisinde
yüksek bir yerde, Şaban Dede Türbesi'nin güneyine bitişik yapılmıştır.
Kitabesi bulunmayan, ancak Şaban Dede Türbesi ile birlikte bu türbe de,
türbeleri konu edinen yayımlarda mimari olarak ele alınmamıştır. Şaban
Dede Türbesine bitişik ve daha küçük yapılmış olan bu ikinci türbe ise
dikdörtgen planlı ve üzeri tonoz örtülüdür. Türbe, moloz taş malzeme ile
inşa edilmiştir ve kapı iç kısmında ahşap atkı dikkati çekmektedir.
Şaban Dede Türbesi'ne sonradan bitiştirildiği dilatasyon izlerinden
anlaşılmaktadır. Üst örtü sonradan çimento harcı ile sıvanmış ve yeşile
boyanmıştır.
Türbe doğu-batı yönünde dikdörtgen planlıdır. Bu yapının giriş
cephesi Şaban Dede Türbesi'nden 1.20 m. içeri çekilerek yapılmıştır.
Güney cephesinin ortasına ise basit, küçük kare bir pencere açıklığı
konulmuştur. Düz lentolu giriş kapısından geçilen türbenin içi,
2.08x3.60 m. ölçülerindedir. Bu dikdörtgen mekan çapraz tonozla
örtülüdür. Kuzey duvarının batı ucuna bir dolap nişi açılmıştır. Mekanda
basit bir sanduka bulunmaktadır. Basit sade görünümlü türbede herhangi
bir süslemeye rastlanmaz. Yapı, Şaban Dede Türbesi 'nden daha sonraki
bir döneme, 19.yy sonlarına tarihlenebilir.
Hüseyin Hulusi Efendi (Üzüm Dedesi) Türbesi :
Denizli merkez, Akkonak Mahallesi'nde etrafı evlerle çevrili bir bahçe
içerisinde bulunmaktadır.Türbe, kare planlı, kübik gövdeli, üzeri kubbe
ile örtülüdür. Duvarlarda moloz taş, kapı ve pencerelerde ise kesme taş
malzeme kullanılmıştır. Sekizgen yüksek bir kasnakla geçilen kubbenin
üzeri çimento harcı ile sıvanmıştır. Kuzeyinde giriş kapısı, diğer üç
yönünde ise birer büyük penceresi vardır. Kuzey cephesinin ortasında,
hafif dışa taşırılmış, yüksek ve yuvarlak kemerli bit kapı yer alır.
Kapının yuvarlak kemer yayının üzerinde sekiz yapraklı bir çiçek motifi
bulunmaktadır. Kapının sövelerine metalden ikişer baklava dilimi aplike
edilmiştir. Kapı kanatları dövme demirden yapılmıştır.
Er Dinlendi Türbesi :
Çal ilçesi, Mahmut Gazi Köyünün batısında dağın eteğinde hemen köyün
bitimindedir. Bu mezarın bölgenin fethi sırasında şehit düşen bir
Selçuklu askerinin mezarı olma ihtimali yüksektir. Köylüler ise bunun
başka taraftan gelerek burada vefat eden bir ere ait olduğu, o nedenle
de Er dinlendi denildiğini söylemektedirler. Ancak belirttiğim gibi
fetihler sırasında bu yerde savaşlar olmuş burada şehit düşen birine ait
olma ihtimali daha yüksektir. Mezarın üzerinde ahşap bir türbe vardır,
bakımsızlıktan yıkılma tehlikesi vardır.
Ahmet Dede Türbesi :
Çal ilçesinin, Akkent kasabasında kare bir yapı üzerinde büyük bir
kubbeye sahiptir. Anlatılanlara göre Ahmet Dede’nin vefatında naaşı
paylaşılamamış ve bunun üzerine 3 tane tabut hazırlanmıştır. Tabutun
biri Akkent’e getirilerek buraya defnedilmiştir. Adak, yağmur duası,
kısmet açma, rüya ve niyaz amaçlarıyla birçok ziyaretçisi vardır.
lşıklı Aşağı Cami Türbesi:
Çivril İlçesi, lşıklı Kasabası Aşağı Mahalle'de Aşağı Camii
avlusundadır. Türbe, caminin son cemaat mahalli kuzeydoğu köşesindeki
girişinin doğu kenarına inşa edilmiştir. Türbe ve cami sonradan
birleştirilmiştir. ışıklı ve Gümüşsu eserlerini inceleyen bir yüksek
lisans çalışmasında etraflıca incelenmiştir.Türbe, doğu-batı yönünde
dikdörtgen planlı inşa edilmiş ve üzeri kubbe ile örtülmüştür. Yapının
kuzey ve doğu duvarı moloz taş aralarında tuğla parçaları ile, batı
duvarı ise kesme taş malzeme ile inşa edilmiştir. Kubbenin üzeri çimento
harcı ile sıvanmıştır. Saçaklarda yer yer devşirme İslamı mezar taşları
kullanılmıştır. Kuzey cephesinin ortasına bir kapı, doğu ve batı
yönlere birer pencere yerleştirilmiştir. Güney cephe ise büyük bir kemer
açıklığı şeklindedir. Beden duvarlarından taşmayan giriş kapısı, mermer
malzeme ile inşa edilmiştir. Yuvarlak kemer taşları mavi beyaz iki renk
mermer taşlarının almaşık dizilmesi ile örülmüştür. Kemer üzerine
konulan mermer kitabe levhası yazısız bırakılmıştır. Doğu duvarındaki
pencere sivri kemerli küçük bir açıklık şeklinde, batı duvarındaki ise
sağır teğet kemerli büyük bir pencere şeklindedir.
Türbenin içinde günümüzde sonradan düzenlenmiş sandukasız, baş ve
ayak şahideli altı mezar bulunmaktadır. İç mekan, doğu ve batı
duvarların üzerine atılan iki sıra mukarnas diliminden oluşan iki sıra
silme ile kareye dönüştürülmektedir. Yapı, silmeler üstündeki tromplarla
geçilen bir kubbe ile örtülmüştür. Yapının duvarları, geçiş elemanları
ve kubbe içi çimento harcı ile sıvanmış, üzeri yeşil ve pembe renk ile
boyanmıştır. Türbenin ve yanındaki caminin inşa kitabesi
bulunmamaktadır. Türbe içinde bulunan şahidelerden en eski tarihli olanı
1251/1835 tarihini taşımaktadır. Bir çok kez elden geçirilen türbenin
19.yy ilk yarısında inşa edildiğini söylenebilir.
Dedeköy Cami Türbesi :
Çivril ilçesi, Emirhisar yolu üzerinde, cami ile hamamın bulunduğu
bir külliye içinde bulunmaktadır. Germiyanlı eserlerini inceleyen bir
doktora çalışmasında etraflıca araştırılmıştır. Son zamanlarda
etrafındaki yapılarla birlikte restorasyon geçirmiştir. Türbe, kare
planlı, kübik gövdeli, üzeri kubbe ile örtülüdür. Kesme taş, yer yer
tuğla malzeme ile inşa edilmiştir. Taşların bazıları devşirmedir. Kubbe
geçişleri ve kubbe tuğladandır. Doğusunda giriş kapısı, kuzey ve
batısında birer penceresi vardır. Güney duvarı sağırdır.
Kare planlı türbenin giriş kapısı, cepheden taşıntı yapmayan basit
bir açıklık şeklindedir. Kapı üzeri sivri sağır kemerlidir. Kuzeydeki
pencere daha geniş, batıdaki ise şevli mazgal penceredir. Kübik gövdeden
sekizgen bir kasnakla kubbeye geçilir. Kubbenin üzeri alaturka kiremit
kaplıdır. Kare planlı türbenin içinde kime ait olduğu bilinmeyen dört
adet mezar yeralmaktadır. Türk üçgenleri ile geçilen türbe içinde
herhangi bir süsleme bulunmamaktadır. Geçiş öğeleri deforme olmuştur.
Duvarları çimento harcı ile sıvalıdır. Kitabesi bulunmayan türbeyi,
yanındaki caminin özelliklerinden hareketle 14-15 .yy'a
tarihlendirebiliriz.
Habip-Acem Türbesi :
Çivril İlçesi mezarlığında ve bir höyük üzerindedir. Onikigen planlı,
prizmal gövdeli ve onikigen prizmal külahlıdır.Devşirme ve kesme taş
malzeme ile inşa edilen türbenin duvarları çimento ile derzlenmiş,
külahı ise daha önce çimento harcı ile sıvalı iken bugün çinko ile
kaplanmıştır. Güney kenarının ortasına açılmış bir kapısı ile güneybatı
kenarlarından birine açılan küçük bir pencere bulunmaktadır. kenarına
kamalama yerleştirilen iki devşirme Bizans yas sı payesi türbenin önünde
bir sundurmanın varlığını göstermektedir. Türbenin bütün duvar ve
kubbesi çimento harcı ile sıvanmış ve yeşil renge boyanmıştır. Zeminde
süslemesiz basit bir sanduka bulunmaktadır.
İlimizde Bulunan Diğer Türbeler
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder